noradrenalina

Noradrenalina (norepinefryna, nazwa systematyczna: 4-(2-amino-1-hydroksyetylo)benzeno-1,2-diol lub 3,4,β-trihydroksyfenyloetyloamina, ATC: C 01 CA 04) – hormon, neuroprzekaźnik wydzielany w części rdzeniowej nadnerczy, zwykle razem z adrenaliną w sytuacjach powodujących stres. Wzór sumaryczny: C8H11NO3
Wyrzut noradrenaliny do krwi powoduje, że szybko dociera ona do mózgu, który na jej obecność reaguje przyspieszeniem rytmu serca, przemianą glikogenu w glukozę, napięciem mięśni oraz poszerzeniem źrenic (co jest skutkiem ubocznym). Noradrenalina wpływa dwojako na układ krążenia: zwęża naczynia obwodowe, natomiast rozszerza naczynia wieńcowe w sercu. Działa trochę słabiej niż adrenalina.
Noradrenalina jest wykorzystywane także jako neuroprzekaźnik przez niektóre neurony pnia mózgu i układu współczulnego. Wewnątrz pnia mózgu noradrenalina produkowania jest w miejscu sinawym, miejsce to reguluje stopień pobudzenia mózgu jak i funkcje automatyczne takie jak termoregulacja. Silny stres zaburza działanie miejsca sinawego

Adrenalina odgrywa decydującą rolę w mechanizmie stresu, czyli błyskawicznej reakcji organizmu człowieka i zwierząt kręgowych na zagrożenie, objawiających się przyspieszonym biciem serca, wzrostem ciśnienia krwi, rozszerzeniem oskrzeli, rozszerzeniem źrenic itp. Oprócz tego adrenalina reguluje poziom glukozy (cukru) we krwi, gdyż jest koenzymem uruchamiającym przemianę glikogenu w glukozę.

Adrenalina występuje również w roślinach. Jej znaczenie farmakologiczne jest ograniczone z powodu niewielkiej trwałości hormonu.

Adrenalina należy do szeregu fenetylamin. Pod względem chemicznym jest pochodną katecholu, która w organizmach żywych jest otrzymywana w wyniku reakcji dwóch aminokwasów – fenyloalaniny i tyrozyny.

Działanie adrenaliny polega na bezpośrednim pobudzeniu zarówno receptorów α-, jak i β-adrenergicznych, przez co wykazuje działanie sympatykomimetyczne. Wyraźny wpływ na receptory α widoczny jest wobec naczyń krwionośnych, ponieważ w wyniku ich skurczu następuje wzrost ciśnienia tętniczego. Adrenalina przyspiesza czynność serca jednocześnie zwiększając jego pojemność minutową, w nieznaczny sposób wpływając na rozszerzenie naczyń wieńcowych; rozszerza też źrenice i oskrzela ułatwiając i przyspieszając oddychanie. Ponadto hamuje perystaltykę jelit, wydzielanie soków trawiennych i śliny oraz obniża napięcie mięśni gładkich. Adrenalina jako hormon działa antagonistycznie w stosunku do insuliny - przyspiesza glikogenolizę, zwiększając stężenie glukozy w krwi. Wyrzut adrenaliny do krwi jest jednym z mechanizmów uruchamianych przy hipoglikemii. Zwiększa ciśnienie rozkurczowe w aorcie oraz zwiększa przepływ mózgowy i wieńcowy. Poprawia przewodnictwo i automatykę w układzie bodźcowo-przewodzącym. Zwiększa amplitudę migotania komór, przez co wspomaga defibrylację.

Tamponada serca

Tamponada worka osierdziowego to gromadzenie się płynu w worku osierdziowym (może to być płyn gromadzący sie w wyniku zapalenia lub krew - gromadząca się w wyniku urazu serca).

Gromadzący sie płyn powoduje pogorszenie funkcji hemodynamicznej serca. Płyn uciska na serc powodując zmniejszenie objętości napełniania komór i upośledzenie kurczliwości.

Stan kliniczny pacjenta zależny jest od szybkości gromadzenia się płynu w worku osierdziowym.

Klinicznie tamponadę dzielimy na ostrą i podostrą.
* Tamponada worka osierdziowego ostra - bardzo dynamiczne gromadzenie się płynu w worku osierdziowym - np. w wyniku urazu serca.Na pierwszy plan wysuwają się objawy małego rzutu serca - ograniczenie napełniania komór;
* Tamponada worka osierdziowego podostra - płyn w osierdziu narasta powoli - w ciągu kilku, kilkunastu godzin.Objawy są dyskretniejsze niż w przypadku tamponady ostrej.

Przyczyny tamponady serca
Tamponada ostra worka osierdziowego:
* częstą przyczyną jest pęknięcie wolnej ściany mięśnia sercowego w wyniku zawału
* uraz mechaniczny serca
* pęknięcie tętniaka aorty, który sączy do jamy osierdziowej;

Tamponada podostra worka osierdziowego:
* wysięki w przebiegu infekcyjnego zapalenia osierdzia;
* choroby tkanki łącznej - np. toczeń układowy
* mocznica - w przebiegu niewydolności nerek;
* choroby nowotworowe, dodatkowo płyn może zbierać się w worku osierdziowym (chłoniaki, rak oskrzela, sutka).

W jaki sposób rozpoznawana jest tamponada worka osierdziowego

Obraz kliniczny:

Objawom choroby podstawowej mogą towarzyszyć:
* nagła lub narastające od pewnego czasu uczucie duszności;
* bóle w klatce piersiowej podobne do tych w chorobie niedokrwiennej;
* przepełnienie łożyska żył szyjnych;
* nagle występujące powiększenie wątroby spowodowane upośledzonym spływem krwi z łożyska żyły głównej dolnej;
* w badaniu przedmiotowym czasami stwierdza się tętno paradoksalne;
* ściszenie lub całkowity brak tonów serca w osłuchiwaniu;
* spadek ciśnienia tętnicza z bardzo niską amplitudą skurcz / rozkurcz;

Odchylenia obserwowane w badaniach dodatkowych:

W wyniku tamponady worka osierdziowego pojawiają się zmiany w wielu badaniach (EKG, rtg klatki piersiowej, echo serca, cewnikowanie prawego serca). Najbardziej wartościową metodą badania serca jest ECHO serca (badanie ultrasonograficzne).

Postępowanie w ostrej tamponadzie serca USG: Płyn w jamie osierdziowej powodujący ucisk okresie rozkurczu na prawy przedsionek i prawą komorę, obraz "kołyszącego serca".

Leczenie tamponady
* Zwiększenie objętości płynów w naczyniach (Dekstran 40 000, 0, 9 NaCl)
* Nakłucie worka osierdziowego z wykorzystaniem dostępu przymostkowego lub międzyżebrowego pod kontrolą USG serca
* Odbarczenie jamy osierdziowej;
* Leki zwiększające kurczliwość serca;
* Badanie laboratoryjne ściągniętego płynu;

W tamponadzie worka osierdziowego nie wolno stosować środków farmaceutycznych, które zmniejszają obciążenie wstępne (preload serca). Przykładem takich leków są diuretyki (leki moczopędne), nitraty, inne.

Udzielanie 1 pomocy

---

PODSTAWOWE ZABIEGI RESUSCYTACYJNE U DOROSŁYCH

---

Zadaniem osoby udzielającej pierwszej pomocy jest utrzymanie przy życiu poszkodowanego i nie dopuszczenie do powstania dalszych powikłań do chwili przybycia lekarza bądź karetki pogotowia ratunkowego.

1. Upewnij się, czy poszkodowany i wszyscy świadkowie zdarzenia są bezpieczni. 2. Sprawdź reakcję poszkodowanego: delikatnie potrząśnij za ramiona i głośno zapytaj: "Czy wszystko w porządku?"

3a. Jeżeli reaguje:

• zostaw poszkodowanego w pozycji, w której go zastałeś, o ile nie zagraża mu żadne niebezpieczeństwo
• dowiedz się jak najwięcej o stanie poszkodowanego i wezwij pomoc, jeśli będzie potrzebna, l regularnie oceniaj jego stan.
  

3b. Jeżeli nie reaguje: głośno zawołaj o pomoc, odwróć poszkodowanego na plecy, a następnie udrożnij jego drogi oddechowe, wykonując odgięcie głowy i uniesienie żuchwy

1. umieść jedną rękę na czole poszkodowanego i delikatnie odegnij jego głowę do tyłu, pozostawiając wolny kciuk i palec wskazujący tak, aby zatkać nimi nos jeżeli potrzebne będą oddechy ratunkowe,
2. opuszki palców drugiej ręki umieść na żuchwie poszkodowanego, a następnie unieś ją w celu udrożnienia dróg oddechowych.

4. Utrzymując drożność dróg oddechowych wzrokiem, słuchem i dotykiem poszukaj prawidłowego oddechu oceń wzrokiem ruchy klatki piersiowej, nasłuchuj przy ustach poszkodowanego szmerów oddechowych, staraj się wyczuć ruch powietrza na swoim policzku.

W pierwszych minutach po zatrzymaniu krążenia poszkodowany może słabo oddychać lub wykonywać głośne, pojedyncze westchnięcia. Nie należy ich mylić z prawidłowym oddechem. Na ocenę wzrokiem, słuchem i dotykiem przeznacz nie więcej niż 10 sekund. Jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości czy oddech jest prawidłowy, działaj tak, jakby był nieprawidłowy.

5a. Jeżeli oddech jest prawidłowy:

• ułóż poszkodowanego w pozycji bezpiecznej,
• wyślij kogoś lub sam udaj się po pomoc (wezwij pogotowie),
• regularnie oceniaj oddech.

5b. Jeżeli oddech nie jest prawidłowy:

• wyślij kogoś po pomoc, a jeżeli jesteś sam, zostaw poszkodowanego i wezwij pogotowie, wróć i rozpocznij uciskanie klatki piersiowej zgodnie z poniższym opisem:

º uklęknij obok poszkodowanego,
º ułóż nadgarstek jednej ręki na środku klatki piersiowej poszkodowanego,
º ułóż nadgarstek drugiej ręki na już położonym,

Ułóż nadgarstek jednej ręki na środku klatki piersiowej		Nadgarstek drugiej ręki ułóż na już położonym

º spleć palce obu dłoni i upewnij się, że nie będziesz wywierać nacisku na żebra poszkodowanego; nie uciskaj nadbrzusza ani dolnego końca mostka,
º pochyl się nad poszkodowanym, wyprostowane ramiona ustaw prostopadle do mostka i uciskaj na głębokość 4-5 cm,
º po każdym uciśnięciu zwolnij nacisk na klatkę piersiową, nie odrywając dłoni od mostka. Powtarzaj uciśnięcia z częstotliwością 100/min (nieco mniej niż 2 uciśnięcia/s),
º okres uciskania i zwalniania nacisku (relaksacji) mostka powinien być taki sam.

6a. Połącz uciskanie klatki piersiowej z oddechami ratowniczymi:

• po wykonaniu 30 uciśnięć klatki piersiowej udrożnij drogi oddechowe, odginając głowę i unosząc żuchwę,
• zaciśnij skrzydełka nosa, używając palca wskazującego i kciuka ręki umieszczonej na czole poszkodowanego,
• pozostaw usta delikatnie otwarte, jednocześnie utrzymując uniesienie żuchwy,
• weź normalny wdech i obejmij szczelnie usta poszkodowanego swoimi ustami, upewniając się, że nie ma przecieku powietrza,
• wdmuchuj powoli powietrze do ust poszkodowanego przez około 1 sekundę (tak jak przy normalnym oddychaniu), obserwując jednocześnie czy klatka piersiowa się unosi taki oddech ratowniczy jest efektywny,
• utrzymując odgięcie głowy i uniesienie żuchwy, odsuń swoje usta od ust poszkodowanego i obserwuj czy podczas wydechu opada jego klatka piersiowa,
• jeszcze raz nabierz powietrza i wdmuchnij do ust poszkodowanego, dążąc do wykonania dwóch skutecznych oddechów ratowniczych; następnie ponownie ułóż ręce w prawidłowej pozycji na mostku i wykonaj kolejnych 30 uciśnięć klatki piersiowej,
• kontynuuj uciskanie klatki piersiowej i oddechy ratownicze w stosunku 30 : 2,
• przerwij swoje działanie w celu sprawdzenia stanu poszkodowanego tylko wtedy, gdy zacznie on prawidłowo oddychać. W innym przypadku nie przerywaj resuscytacji. Jeżeli wykonany pierwszy oddech ratowniczy nie powoduje uniesienia się klatki piersiowej jak przy normalnym oddychaniu, wykonaj następujące czynności
• sprawdź jamę ustną poszkodowanego i usuń widoczne ciała obce,
• sprawdź, czy odgięcie głowy i uniesienie żuchwy są poprawnie wykonane,
• wykonaj nie więcej niż 2 próby wentylacji za każdym razem, zanim podejmiesz ponownie uciskanie klatki piersiowej. Jeżeli na miejscu zdarzenia jest więcej niż jeden ratownik, ratownicy powinni się zmieniać podczas prowadzenia reanimacji co 1-2 minuty, aby zapobiec zmęczeniu. Należy zminimalizować przerwy w resuscytacji podczas zmian.

6b. Reanimacje ograniczoną wyłącznie do uciśnięć klatki piersiowej możesz prowadzić w następujących sytuacjach:

• Jeżeli nie jesteś w stanie lub nie chcesz wykonywać oddechów ratowniczych, zastosuj uciśnięcia klatki piersiowej.
• Jeżeli stosujesz wyłącznie uciśnięcia klatki piersiowej, wykonuj je bez przerwy, z częstotliwością 100 uśnięć /min,
• Przerwij swoje działanie w celu sprawdzenia stanu poszkodowanego tylko wtedy, jeżeli zacznie on prawidłowo oddychać. W innym przypadku nie przerywaj resuscytacji.

7. Kontynuuj resuscytację do czasu gdy:

• przybędą wykwalifikowane służby medyczne i przejmą działania,
• poszkodowany zacznie prawidłowo oddychać,
• ulegniesz wyczerpaniu.

Źródło: Polska Rada Resuscytacji

---

POZYCJA BOCZNA

---

Istnieje kilka wariantów pozycji bezpiecznej, każdy z nich ma swoje zalety. Żadna z pozycji nie jest idealna dla wszystkich poszkodowanych.
Pozycja powinna być stabilna, jak najbliższa ułożeniu na boku z odgięciem głowy i brakiem ucisku na klatkę piersiową, by nie utrudniać oddechu.

Zaleca następującą sekwencję postępowania w celu ułożenia poszkodowanego w pozycji bezpiecznej:

1. zdejmij okulary poszkodowanego,
2. uklęknij przy poszkodowanym i upewnij się, że obie nogi są wyprostowane,
3. rękę bliższą tobie ułóż pod kątem prostym w stosunku do ciała, a następnie zegnij w łokciu pod kątem prostym tak, aby dłoń ręki była skierowana do góry,
4. dalsza rękę przełóż w poprzek klatki piersiowej i przytrzymaj stroną grzbietową przy bliższym tobie policzku,
5. drugą swoją ręką złap za dalszą kończynę dolną tuż powyżej kolana i podciągnij ją ku górze, nie odrywając stopy od podłoża,
6. przytrzymując dłoń dociśniętą do policzka, pociągnij za dalszą kończynę dolną tak, by ratowany obrócił się na bok w twoim kierunku,
7. ułóż kończynę, za którą przetaczałeś poszkodowanego w ten sposób, zarówno staw kolanowy jak i biodrowy były zgięte pod kątem prostym,
8. odegnij głowę ratowanego ku tyłowi by upewnić się, że drogi oddechowe są drożne,
9. gdy jest to konieczne, ułóż rękę ratowanego pod policzkiem tak, by utrzymać głowę w odgięciu,
10. regularnie sprawdzaj oddech.

Źródło: Polska Rada Resuscytacji

---

CO POWINNA ZAWIERAĆ APTECZKA PIERWSZEJ POMOCY

---

• gumowe rękawiczki;
• maseczka do sztucznego oddychania;
• koc ratunkowy;
• agrafki;
• skalpel lub nożyczki;
• bandaże;
• bandaż elastyczny;
• kompresiki gazowe (sterylne - dużo);
• gaza;
• plaster;
• plaster z opatrunkiem;
• chusta trójkątna.

---

POSTĘPOWANIE W WYPADKACH DROGOWYCH

---

1. ZADBAJ O WŁASNE BEZPIECZEŃSTWO.
   Nie będziesz mógł pomóc innym, jeśli sam zostaniesz poszkodowanym.
   - zatrzymaj się
   - zapal światła awaryjne
   - zaciągnij hamulec ręczny
   - wyciągnij kluczyki z własnego samochodu
2. Zabezpiecz miejsce wypadku
   - ustaw trójkąt ostrzegawczy
3. Zapobiegnij zapaleniu się pojazdu
   - wyciągnij kluczyki z samochodu poszkodowanego (wrzuć pod siedzenie kierowcy)
   - sprawdź czy nie ma palących się papierosów
   - odcinamy kable od akumulatora
4. Udziel pomocy poszkodowanym
5. Wezwij pomoc
   

---

CO POWINNO ZAWIERAĆ ZGŁOSZENIE GDY WZYWAMY POGOTOWIE

---

• dokładny adres z nazwą miejscowości
• co się stało
• ilość osób poszkodowanych
• stan poszkodowanego
• nazwisko i telefon

---

ZAWAŁ SERCA

---

Zawał serca jest to upośledzenie zaopatrywania w krew mięśnia sercowego wskutek niewydolności wieńcowej, której następstwem jest mniej lub bardziej rozległe zniszczenie tkanek ściany serca.

JAKIE SĄ PRZYCZYNY ZAWAŁU SERCA?

Najczęstszą przyczyną zawału serca, obok powstania skrzepów, jest miażdżyca tętnic wieńcowych. Rzadziej źródłem zawałów jest zablokowanie tętnicy na skutek dostania się powietrza, tłuszczu lub innych ciał obcych.

OBJAWY ZAWAŁU SERCA

• nagły, kłujący ból w okolicy mostka;
• wrażenie ciasnoty w klatce piersiowej;
• często promieniowanie bólu przez lewe ramię aż do małego palca.
• niepokój, strach przed śmiercią;
• chłodna, blada skóra, zimny pot;
• czasem nudności i wymioty;
• często nieregularny puls.

UDZIELENIE PIERWSZEJ POMOCY PRZY ZAWALE SERCA

Właściwie nie istnieją metody pierwszej pomocy przy zawale serca. Decydująca w takich przypadkach jest szybka fachowa pomoc lekarska. W oczekiwaniu na lekarza, chorego należy ułożyć w pozycji odciążającej serce, tzn. z lekko podwyższonym tułowiem.

Bardzo ważne jest ułatwienie choremu oddychania. Dlatego należy mu rozluźnić krępujące części garderoby. Na dłonie i ręce można położyć wilgotne, gorące okłady. W razie potrzeby trzeba zastosować sztuczne oddychanie połączone z uciskiem klatki piersiowej. Ważną rolę odgrywa także uspokajanie chorego, gdyż zawałowi serca towarzyszy silny niepokój i strach przed śmiercią, które dodatkowo pogarszają jego i tak już bardzo ciężki stan.
WAŻNE
Niestety zawał serca może się powtórzyć, dlatego pacjenci po pierwszym ataku otrzymują środki z nitrogliceryną do zastosowania w nagłych przypadkach. W razie interwencji, ratownik powinien sprawdzić, czy chory nie ma ich przy sobie.

U pacjenta z zawałem serca absolutnie nie wolno stosować pozycji wykorzystywanych przy normalnym wstrząsie.

Informacje dotyczące zawału serca zostały zaczerpnięte z "Domowego poradnika lekarskiego" Wyd. IMP sp. zoo Warszawa

Znajomoś I pomocy wśród młodzieży szkolnej

DO mojej pracy licencjackiej której temat brzmi "znajomosc I pomocy wsrod mlodziezy szkolenej" potrzebuje jakis pytan testowych ? prosze o jakies sugestie :)