Tamponada serca

Tamponada worka osierdziowego to gromadzenie się płynu w worku osierdziowym (może to być płyn gromadzący sie w wyniku zapalenia lub krew - gromadząca się w wyniku urazu serca).

Gromadzący sie płyn powoduje pogorszenie funkcji hemodynamicznej serca. Płyn uciska na serc powodując zmniejszenie objętości napełniania komór i upośledzenie kurczliwości.

Stan kliniczny pacjenta zależny jest od szybkości gromadzenia się płynu w worku osierdziowym.

Klinicznie tamponadę dzielimy na ostrą i podostrą.
* Tamponada worka osierdziowego ostra - bardzo dynamiczne gromadzenie się płynu w worku osierdziowym - np. w wyniku urazu serca.Na pierwszy plan wysuwają się objawy małego rzutu serca - ograniczenie napełniania komór;
* Tamponada worka osierdziowego podostra - płyn w osierdziu narasta powoli - w ciągu kilku, kilkunastu godzin.Objawy są dyskretniejsze niż w przypadku tamponady ostrej.

Przyczyny tamponady serca
Tamponada ostra worka osierdziowego:
* częstą przyczyną jest pęknięcie wolnej ściany mięśnia sercowego w wyniku zawału
* uraz mechaniczny serca
* pęknięcie tętniaka aorty, który sączy do jamy osierdziowej;

Tamponada podostra worka osierdziowego:
* wysięki w przebiegu infekcyjnego zapalenia osierdzia;
* choroby tkanki łącznej - np. toczeń układowy
* mocznica - w przebiegu niewydolności nerek;
* choroby nowotworowe, dodatkowo płyn może zbierać się w worku osierdziowym (chłoniaki, rak oskrzela, sutka).

W jaki sposób rozpoznawana jest tamponada worka osierdziowego

Obraz kliniczny:

Objawom choroby podstawowej mogą towarzyszyć:
* nagła lub narastające od pewnego czasu uczucie duszności;
* bóle w klatce piersiowej podobne do tych w chorobie niedokrwiennej;
* przepełnienie łożyska żył szyjnych;
* nagle występujące powiększenie wątroby spowodowane upośledzonym spływem krwi z łożyska żyły głównej dolnej;
* w badaniu przedmiotowym czasami stwierdza się tętno paradoksalne;
* ściszenie lub całkowity brak tonów serca w osłuchiwaniu;
* spadek ciśnienia tętnicza z bardzo niską amplitudą skurcz / rozkurcz;

Odchylenia obserwowane w badaniach dodatkowych:

W wyniku tamponady worka osierdziowego pojawiają się zmiany w wielu badaniach (EKG, rtg klatki piersiowej, echo serca, cewnikowanie prawego serca). Najbardziej wartościową metodą badania serca jest ECHO serca (badanie ultrasonograficzne).

Postępowanie w ostrej tamponadzie serca USG: Płyn w jamie osierdziowej powodujący ucisk okresie rozkurczu na prawy przedsionek i prawą komorę, obraz "kołyszącego serca".

Leczenie tamponady
* Zwiększenie objętości płynów w naczyniach (Dekstran 40 000, 0, 9 NaCl)
* Nakłucie worka osierdziowego z wykorzystaniem dostępu przymostkowego lub międzyżebrowego pod kontrolą USG serca
* Odbarczenie jamy osierdziowej;
* Leki zwiększające kurczliwość serca;
* Badanie laboratoryjne ściągniętego płynu;

W tamponadzie worka osierdziowego nie wolno stosować środków farmaceutycznych, które zmniejszają obciążenie wstępne (preload serca). Przykładem takich leków są diuretyki (leki moczopędne), nitraty, inne.